Atatürk Arboretumu

Arboretum, bilimsel araştırma ve gözlemler için oluşturulmuş ağaç koleksiyonlarıdır. Arboretumlara daha yaygın kullanımıyla yalnızca ağaçlardan oluşan botanik bahçeleri diyebiliriz. Atatürk Arboretumu Belgrad Ormanları'nın güneydoğusunda 296 hektarlık bir alan üzerinde oluşturulmuştur. Bu alanda Osmanlı yarıyılından kalan Kirazlıbent ve 1916 senesinde oluşturulan Türkiye ’nin ilk fidanlığını da barındırır.
Atatürk Arboretumu Orman Genel Müdürlüğü İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü ’nün Bahçeköy Orman İsletme Müdürlüğü ’ne bağlı bir şirket şefliğidir. Yöneti bir danışma heyetine bağlı olup İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi ve Orman Genel Müdürlüğü ’nden oluşur. Mülki haklar ve finans kaynakları ise Orman Genel Müdürlüğü ’ne aittir.
1949 senesinde Bahçeköy ’e arboretum kurulması kararlaştırıldıktan sonra projelendirme için Sorbonne Üniversitesi Botanik Bahçesi enspektörlerinden Mösyö Camille Guinet İstanbul ’a davet edilmiştir ve çalışmaları 1959-1961 seneleri arasında aralıklı olarak devam etmiştir. 1982 senesine kadar devam eden altyapı ve dikim çalışmaları sonlandığında Atatürk ’nam 100. doğum seneyi vesilesiyle Atatürk Arboretumu adını almıştır.

Türkiye ’de bulunan iki adet arboretumdan biri olan Atatürk Arboretumu, İstanbul ’da Sarıyer ilçesinin hudutları içerisinde yer alıyor. Kemerburgaz – Bahçeköy yolu üzerindeki bu tabiat şahanesi alan, özellikle İstanbulluların kent karmaşasından kaçtığı durgun ve neşeli bir yer. Yerli ve yabancı turistlerin de sıkça seçim ettiği 345 hektarlık bir alana heyeti olan Atatürk Arboretumu ziyaretinde 1500 adedi aşkın nebat cinsini keşfetmek ve araştırmak mümkündür.

Arboretum Ne Demektir? 

Arboretum, öteki ismi ağaç parkı olan ve esasen ağaçların ve onun gibi odunsu nebatların yetiştirilmesini hedefleyen botanik bahçesidir. Böyle bahçeler bilimsel araştırma ve gözlemler için kullanılmakla beraber, muhtelif canlı ağaç cinslerinin barındığı bir müzedir.
Arboretum teriminin orijini Latince ’dir. Bu kelime, “ağaç” anlamına gelen arbor kelimeyi ile “muhakkak nebatların yetiştirildiği alan” anlamındaki “-etum” son ekinin birleşmesinden doğmuştur.
Ülkemizde Atatürk Arboretumu ve Karaca Arboretumu olmak üzere iki arboretum mevcuttur.Atatürk Arboretumu ’nun oluşturulmasına 1940 ’lı senelerde başlanmıştır. Arboretumların tarihi ise Mısır firavunları yarıyılına kadar uzanır. Muhtelif ülkelerden getirilen değişik egzotik ağaçların firavunların vefat tapınaklarına dikilmesi, arboretumların başlangıcı kabul edilir.
İngiltere veAlmanya gibi ülkelerde ise 200-300 senelik, bilimsel çalışmaların yapıldığı, oldukça fazla ağaç çeşidine sahip arboretumlar mevcuttur. Dünyanın en daha önceki arboretumu Hırvatistan ’daki Trsteno Arboretumu ’dur. Bu arboretum 15. asrın sonlarına doğru Hırvatistan ’ın yerli asillerinden Gozze ailesi tarafından oluşturulmuştur. Oldukça zengin ağaç çeşidine sahip olan Trsteno, Gozze ailesinin gemi kaptanlarının değişik kıtalara seyahatlerinden tohum ve nebat fidanı getirtmeleri sayesinde oluşturulmuştur.
Arboretumların oluşturulma emelleri çok muhteliftir. Bunların arasında; cemiyete ve özellikle talebelere odunsu nebatları tanıtmak, etraf koruma şuurunu oluşturmak, dünyanın muhtelif yerlerinden getirilen endemik cinslerin bir arada sergileyerek tanıtmak, risk altında olan cinsleri gözetmek, yabancı cinsleri değişik abuhavalarda yetiştirmek gibi emelleri vardır.

Atatürk Arboretumu Hakkında Bilgi

Ağaç parkı olarak da öğrenilen ve esasen ağaçların ve onun gibi odunsu nebatların yetiştirilmesi için kurulan ve bir nevi botanik bahçesi olan arboretum alanlarından Türkiye ’de iki adet bulunmaktadır. Bunlardan biri Yalova ’daki Karaca Arboretumu iken, bir değişiği İstanbul ’daki Atatürk Arboretumu ’dur.
Sarıyer ilçe hudutları içerisinde, Belgrad Ormanı ’nın güneydoğusunda, 345 hektarlık alana kurulmuş olan Atatürk Arboretumu 1500 ’ü aşkın nebat cinsi görülebilmektedir. Bunun yanı gizeme hatırı sayılır bir oranda soğanlı nebatlar koleksiyonu da mevcuttur.
Burada görebileceniz nebat ve ağaç cinsleri arasında öne çıkanları ise şöyle sıralayabiliriz: Peruka Çalısı, Mamut Ağacı, Japon Tesbih Çalısı, Adaçayı Yapraklı Laden, Kokulu Servi, Tüylü Kartopu, Parçalı Yapraklı Leylak, Söğüt Yapraklı Dağ Muşmulası, Makedonya Meşesi, Tibet Dağ Muşmulası, Florida Kızılcığı, Kırmızı Çiçekli Atkestanesi, Anadolu Karaçamı, Amerikan Lale Ağacı ve Maymun Çıkmaz Ağacı…
İçerisinde Osmanlı İmparatorluğu yarıyılında yaptırılan Kirazlıbent ile 1916 ’da Neşet Öğretmen tarafından kurulan Türkiye ’nin ilk fidanlığını barındıran Atatürk Arboretumu yeryüzündeki öteki arboretum ve botanik bahçeleri ile tohum ve fidan temini mevzusunda işbirliği de yapmaktadır.

Atatürk Arboretumu Nasıl Heyetti?

Orman Fakültesi öğretim abonesi Prof. Dr. Hayrettin Kayacık ’ın 1949 yılında Orman Genel Müdürlügü ’ne Bahçeköy ’de bir arboretum kurma arzının uygun karşılanması ile, Orman Fakültesi ve Bahçeköy Orman Şirket Müdürlüğü ’nün ortaklaşa çalışması neticeyi Büyükdere-Bahçeköy-Kemerburgaz asfaltı kenarındaki alanda arboretum kurma çalışmalarına başlandı. Bu yarıyılda Sorbonne Üniversitesi Botanik Bahçesi enspektörlerinden Mösyö Camille Guinet, 1959-1961 seneleri arasında çalışmaya takviye oldu. Ancak ödemek beceriksizliğiyle yarım kalan proje, 1982 ’de Atatürk ’nam 100. doğum seneyi kutlamalarıyla onun ismini aldı ve 12 Temmuz 1992 senesinde ulusa açıldı.

Atatürk Arboretumu Yeme-İçme

Bu tabiat şahanesini ziyaret ederken tüm gününüzü orada geçirebileceğiniz olasılığına karşı yanınızda yemek götürmek iyi bir fikir sayılabilir. Zira Atatürk Arboretumu yemek mevzusunda size destekçi olacak bir mekana sahip değil.
Bunun için yanınızda bir sandviçiniz olursa Atatürk Arboretumu kahvaltı için neşeli ve bol oksijenli bir alan olarak iyi bir seçim olacaktır. Öte yandan büyüleyici hoşluğu ile Atatürk Arboretumu yemek fikrini usunuzdan çıkarabilir. Bu, sizin iştah vaziyetinize göre vermeniz gereken bir karar diyebiliriz.

Atatürk Arboretumu Nerededir ve Nasıl Gidilir? 

Atatürk Arboretum ’u İstanbul ’un Sarıyer ilçesi, Kemerburgaz-Bahçeköy yolu üzerindedir.
Atatürk Arboretumuna gitmek için Yenikapı- Hacıosman metro hattını kullanarak Hacıosman ’da indikten sonra 42HM numaralı Bahçeköy otobüslerine binerek 20 dakikalık yolculuktan sonra Bahçeköy ’de inip, Kemerburgaz yolundan 450 metre kadar yürüyerek erişebilirler. Arboretuma Sarıyer-Bahçeköy, Taksim-Bahçeköy, 4.Levent-Bahçeköy otobüs hatlarını kullanarak da ulaşabilirsiniz.
Eğer taşıtınızla gitmek istiyorsanız Sarıyer güzergahında Büyükdere Sokağı doğrultusunda ilerleyin, Hacıosman ’a geldiğinizde tabelaları takip ederek Bahçeköy yoluna sapın. Bahçeköy ’e geldikten sonra, İstanbul Üniversitesi spor salonunun karşısındaki Kemerburgaz Yolunun solundan 400-500 metre ilerledikten sonra arboretuma ulaşabilirsiniz.

Atatürk Arboretumu Giriş Fiyatları ve Ziyaret Saatleri:

 Pazartesi ziyarete kapalı olan Arboretum, yaz aylarında 8.30-20.00 saatleri arasında, kış aylarında ise 17.00 ’ye kadar sarihtir.
 Ziyaretiniz sırasında bir mesire yerinde değil, canlı ağaç müzesinde olduğunuzu unutmamak da fayda var. Bu sebeple su hariç her türlü meşrubat, besin, evcil hayvan, bisiklet, top, uçurtma, balon vs. içeriye sokmak yasaktır. Ayrıca izin alınmadıysa çekim donanımı ve kostümü de içeriye alınmamaktadır.
Atatürk Arboretumu Telefonu: 0212 226 1929